Privacycolumn - Privacypraat

Privacy is een levend aspect van ons dagelijks leven. Vooral als het onder druk komt te staan geeft het ruimte tot mooiediscussies. Waarna en waardoor ons beeld over wat we privaat vinden weer bijgesteld wordt. Discussie is niet alleen nuttig, maar ook essentieel om samen te begrijpen waar de grenzen zitten aan inmenging in het leven van iedereen. Welke zaken moet je de komende tijd in de gaten houden? Ik zet er vier voor je op een rij.

Ten eerste is daar het voorgestelde plan van de EU om kindermisbruik terug te dringen. In de voorstellen zijn voorzieningen opgenomen om online berichten te monitoren, denk aan het inhoudelijk kunnen bekijken van chatberichten van diensten zoals Whatsapp en Signal. Hoewel het doel nobel is, zal de kern van de discussie zich gaan richten op het feit dat dit een forse privacyinbreuk oplevert voor iedereen omdat hiermee de end-to-end encryptie doorbroken moet worden. Daarnaast zal ook ongetwijfeld het ‘wij hebben geen boodschap aan de boodschap’ argument met dit voorstel weer nieuw leven worden ingeblazen.
 

Een tweede interessante ontwikkeling werd zichtbaar in recent onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Er is een explosieve toename van het aantal datalekken dat veroorzaakt wordt door cyberaanvallen waarbij vooral ITleveranciers een gewilde aanvalsplek zijn. Daarmee wordt immers snel toegang verschaft tot veel persoonsgegevens bij een veelvoud aan afnemers van de betreffende diensten. De discussie zal zich zeker gaan richten op vragen als aansprakelijkheid en verwijtbaarheid, waarbij het te makkelijk is die alleen op de rug van de IT-leveranciers te plakken. Ook afnemers van diensten hebben immers de verplichting zich ervan te verzekeren dat ze met partijen in zee gaan die de zaken goed op orde hebben.

Een derde zorg zit hem in wetgeving rondom bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering. Recent sprak de European Data Protection Board (een orgaan waar alle Europese privacytoezichthouders in vertegenwoordigd zijn) diens grote zorgen uit over de negatieve privacyimpact van dergelijke wetgeving. Daarnaast opperde zij zorgen over onterechte labels die op personen worden geplakt. Iets waar wij in Nederland in de Zorgtoeslagaffaire helaas veel ervaring mee hebben. Hier zal zeker de vraag spelen of je wel zomaar allerhande gegevens mag verzamelen om een bepaald kwaad te bestrijden en waar dan precies de grenzen liggen.

Een vierde belangrijk punt komt uit het in april gepubliceerde jaarverslag van de AP. Zij stellen dat zij te vaak Nederlandse wetsvoorstellen voorbij zien komen waarin het verzamelen van gegevens centraal staat, het ging om maar liefst 95 voorstellen in 2021. ‘De AP heeft de indruk dat het kabinet wetsvoorstellen vaak ziet als een vrijbrief voor de overheid om bijna ongelimiteerd persoonsgegevens van burgers te verzamelen, op te slaan of te verspreiden.’ Onlangs heeft de Eerste Kamer al een startsein gegeven voor een maatschappelijke discussie door het verlengen van de coronanoodwet te blokkeren omdat zij geen enkele noodzaak meer zag voor een wettelijke vrijbrief tot het nemen van extreem inbreukmakende maatregelen.

Ik wens jullie veel wijsheid en discussieplezier, maar vooral ook veel privacy voor eenieder!

Rachel Marbus
@RACHELMARBUS op Twitter

Deze column verscheen in iB4-2022.