Kiezen voor goedkoop en snel levert geen goed resultaat

In militaire dienst bezocht ik elke week de fotokopieerafdeling van de luchtdoelartilleriekazerne in Ede. Daar hing een bordje met: ‘Klanten willen het goed, goedkoop en snel. Kies er twee en kom dan terug.’ Dat geldt voor kopieeropdrachten, maar ook voor het ontwikkelen van computercursussen, wat i ...

Als Reserve Officier Academisch Gevormd was ik ‘als hoogste in rang’ verantwoordelijk voor OCMA Ede-West, een kleine dependance van het Opleidingscentrum Militaire Administratie in Middelburg. Als ROAG werd je na de militaire basisopleiding ingedeeld bij het dienstvak Technische Dienst of de Intendance en meteen benoemd tot vaandrig. De vaktechnische officiersopleiding van vier maanden zoals bij de wapens der artillerie, cavalerie of van de verbindingsdienst, verviel. We hadden immers net een studie aan een universiteit afgerond. Het mes sneed zo aan twee kanten. De ROAG kreeg werkervaring in het eigen vakgebied en had een plezierige diensttijd. Leuker dan een tank drie keer overschilderen of schuttersputten graven en meteen weer dempen. En werkgever Defensie beschikte zo in door haar uitgekozen studierichtingen voor een overzichtelijke soldij over actuele kennis van net-afgestudeerden. Enfin, ik had een kopieeropdracht omdat we als klein team (vier dienstplichtigen en een beroepsmilitair) elke week zestien cursisten moesten opleiden in algemeen computer- en printergebruik; hanteren van het operating system en ontwikkelen van spreadsheets, relationele databases (acht personen) en tekstverwerken met WordPerfect (de andere acht). Het was toen MS-DOS 3.20. De 5,25 inch floppy diskettes met 360 kB opslagruimte waren nog slap en cursisten moesten ze zelf formatteren voor gebruik. We hadden wel ook al harde 3,5 inch diskettes. Die zie je nog steeds in Windows als icoon voor ‘bestand opslaan’. Op het witte vierkantje bovenaan de diskette schreef je welke gegevens erop stonden: data labeling pur sang. Zonder Windows en computermuizen ging alle bediening met toetscombinaties, functie- en cursortoetsen. Een papieren strookje toonde dewerking van alle WordPerfect toetscombinaties van ctrl, alt en shift met de twaalf functietoetsen bovenaan op het keyboard.

PC’s met 640 kB geheugen
Matrixprinters hadden mechanische dipswitches. Daarmee kon je met een lucifer of potlood het lettertype wisselen. Dozen met papier met witte en lichtblauwe banen, zigzag gevouwen, om na elke printopdracht af te scheuren en inktcartridges die cursisten zelf konden verwisselen. NLQ, Near Letter Quality, door elke regel twee keer te printen met iets verschoven pixels. En verder Bernoulli-schijven van 10 of zelfs 20 MB voor de verwisselbare massa-dataopslag. In elke PC maar liefst 640 kB intern geheugen! Met de editor van Norton Utilities konden we op byteniveau gegevens aanpassen in software, databases of de File Association Table. Zoals de scorelijst van videospelletjes of de mogelijke kleurcombinaties van spreadsheets. Of in de file attributes een file hidden maken. Mooie tijd man. Werken bij defensie met de state of the art computertechnologie van toen, die nu vrijwel verdwenen of vergeten is. Maar wat zullen we over tien of twintig jaar lachen om een touchscreen met Android
9 of een ‘mobiele app’. Elke dag voegden we als instructeurs onze ervaringen samen. In tien weken veranderden we zo stapsgewijs - of ‘agile’ zoals we dat onder elkaar voor de grap noemden - de geprogrammeerde instructie van Defensie in een mininaslagwerk. Met ook een uitleg waarom bepaalde toetsen nodig waren en toelichtende cartoons, zodat de cursisten het cursusdocument op de eigen werkplek konden blijven gebruiken. En ook omdat we zo veel minder, laten we zeggen, ‘overbodige’ vragen hoefden te beantwoorden tijdens elke cursusweek. Nederlandse dienstplichtigen werden namelijk destijds wereldwijd geroemd om hun luiheid, omdat die hen inspireerde tot inventieve oplossingen. Vrije haardracht en afschaffen van de groetplicht leverde Defensie lichtingen dienstplichtigen op die zelf nadachten. Vooral in crisissituaties waarin geïmproviseerd moet worden wanneer er geen militaire leiding (meer) is. Terwijl ik dit schrijf, zijn in Nederland alle kappers gesloten en is er terecht verplichte
social distancing. Ik hoop dat de inventiviteit er ook nu weer is.

Goed en goedkoop, maar dan niet snel
Door bovengenoemde aanpak kreeg de Koninklijke Landmacht goedkoop en een bruikbaar lespakket van goede kwaliteit. Het was alleen niet snel beschikbaar. Men
had natuurlijk onze studiegenoten kunnen inhuren die door broederdienst, hun eigen platvoeten of een niet-dienstplichtig geboortejaar meteen na hun afstuderen in het
bedrijfsleven konden starten als consultant of trainer. Dan was het in korte tijd ook goed geworden, maar wel (veel) duurder uitgevallen. Snel en goed, maar niet goedkoop.
Ook bij securityprojecten kun je met goedkope medewerkers een goed resultaat bereiken. Het gaat dan helaas niet snel, heb ik later gemerkt. Als je het goed én snel wilt, zul je als opdrachtgever ook moeten investeren, bijvoorbeeld door meer ervaren medewerkers op te nemen in het team. Als je bij de start van een security-project uitsluitend eisen stelt aan de maximaal acceptabele levertijd en prijs (dus snel en goedkoop), krijg je aan het eind zeker iets geleverd. Maar de B-I-V-kwaliteit van het eindresultaat zal je tegenvallen. Zoals wanneer je videoconferencing tool het wel steeds doet (Beschikbaarheid-Integriteit-Vertrouwelijkheidr) en nuttige functionaliteit biedt die goed werken (integriteit), maar dat de privacy (vertrouwelijkheid) ervan helaas veel te wensen overlaat. Als we hierop inzoomen, geldt ook in dit geval: two out of three is bad.

Robert Metsemakers schrijft op persoonlijke titel en is als ervaren IT-auditor en informatiebeveiligingsexpert beschikbaar voor security-advies en (algemene) schrijfopdrachten via robert.metsemakers@gmail.com