IB Magazine #1 2025 is verschenen! Veel leesplezier! 20 feb 2025
Het thema van dit nummer is 'Kansen en bedreigingen in AI en cybersecurity'. Het begin van het eerste artikel over crimineel gebruikt van AI luidt: ‘AI. Soms kan ik de term niet meer horen’. En juist daarover gaat dit nummer!
De een ziet de enorme kansen en verwijst daarbij naar de ‘Cyber Resilience Act (CRA)’, terwijl de ander juist huiverig wordt, denkend aan ethische dilemma’s en de vraag: ‘Want wie kiezen we… en wie kunnen we nog vertrouwen?’.
Dit magazine staat opnieuw vol van zulke tegenstellingen en de prikkelende gedachten die ze oproepen. Van privacykwesties op scholen tot ‘deepfakes’, en van politieke ontwikkelingen tot de grote techbedrijven die met hun portemonnee de toekomst van AI bepalen.|
Toevallig luisterde ik vandaag, 5 januari 2025, naar een radioprogramma (ja, die bestaan nog) op NPO1. Misschien kent u het: Onvoltooid Verleden Tijd (OVT), dat tussen 10:00 en 11:00 uur volledig gewijd was aan Kunstmatige Intelligentie (KI), zoals AI in mooi Nederlands heet. Interessant genoeg introduceerden ze m.i. bewust ook de term Onvoltooid Toekomstige Tijd (OTT). Wat volgt, zijn mijn persoonlijke interpretaties en observaties. In het programma keken ze zowel terug in de tijd – van de Neanderthaler tot Napoleon – als vooruit naar de toekomst. Ja, er was zelfs een (virtueel) interview met Napoleon, dat ondanks enkele schoonheidsfoutjes fascinerend was. Zo konden de presentatoren het hebben over zijn voorkeur voor eau de cologne – wat overigens historisch klopt.
Daarnaast werd besproken hoe KI ons helpt om oude VOC-geschriften met verbeterde zoekmethodes en nieuwe trefwoorden (prompts) veel preciezer te analyseren, wat onze kennis over het verleden kan verdiepen. Ook kwamen de NSB-dossiers ter sprake, die binnenkort openbaar worden. Hierbij werd opgemerkt dat KI zou kunnen leiden tot (ver)oordelende conclusies – iets waar we alert op moeten blijven.
Het programma keek verder naar de invloed van KI op hedendaagse (m.i. twijfelachtige) verkiezingen en hoe grote bedrijven de uitkomsten van AI-modellen mogelijk naar hun hand kunnen zetten. Hierbij werd het risico genoemd dat AI niet altijd betrouwbaar is, niet alleen door bewuste manipulatie, maar ook door ingebouwde vooroordelen (biases).
De gasten van het programma waren Gerhard de Kok, maritiem historicus aan het Huygens Instituut; Caro Verbeek, kunsthistorica en geurwetenschapper van de Vrije Universiteit; en Fulco Scherjon, archeoloog aan de Universiteit Leiden. Een boeiend programma – absoluut de moeite waard om terug te luisteren. Het riep bij mij herinneringen op aan mijn schooltijd, waarin boeken als George Orwell’s ‘1984’ werden besproken. Ook deed het me denken aan de late jaren ’70, toen we leerden dat computers zowel onze vijand als een ondoorgrondelijke black box konden zijn – en dat we ons daarom moesten verdiepen in de werking ervan.
Net als toen leeft nu het gevoel dat we voorzichtig moeten omgaan met KI, zeker met de huidige generatie modellen zoals LLM’s en ChatGPT. Laten we niet, zoals we bij het internet deden, pas achteraf de ethische vragen en structuren proberen te regelen. Dit is hét moment om daarmee aan de slag te gaan. Privacy verliezen we al langzaam; en autoritaire tendensen, ook in Europa, liggen op de loer. Er zijn genoeg risico’s, naast de enorme kansen die AI biedt om ons begrip van de wereld te vergroten.
Deze uitgave is er een om te bewaren – en om zo nu en dan opnieuw te lezen. Veel leesplezier!
Chris de Vries, hoofdredacteur IB Magazine